Trải qua 30 năm, Việt Nam và Liên minh châu Âu (EU) thiết lập quan hệ ngoại giao. EU hiện là một trong những đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam với kim ngạch hai chiều đạt 56,45 tỷ USD (2019). Trong khi đó, ngay khi đại dịch COVID-19 đang lan rộng, thách thức tính bền vững của các chuỗi giá trị toàn cầu, Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA) được thực thi đã mở ra một cơ hội vàng thúc đẩy sự hợp tác và phát triển, tạo cơ hội xuất khẩu, mở rộng chuỗi cung ứng, là động lực mạnh mẽ để Việt Nam và EU vượt qua những khó khăn, thách thức trước những biến động của nền kinh tế toàn cầu.
 
Tại tọa đàm, Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP.HCM Lê Thanh Liêm, cho biết TP. HCM hiện có 909 dự án của các DN Liên minh châu Âu (EU) được cấp chứng nhận đầu tư với tổng vốn 3,17 tỉ USD (không bao gồm nước Anh). EU cũng là thị trường xuất siêu truyền thống của TP HCM và là đối tác xuất khẩu thứ ba, đối tác nhập khẩu thứ hai của TP, với kim ngạch song phương đạt 15,44 tỉ USD. 

Theo đó, việc EVFTA có hiệu lực là cánh cửa rộng lớn hơn để hàng hóa TP HCM tiếp cận thị trường trên 500 triệu dân của EU, mang lại nhiều cơ hội và lợi thế cho DN TP. Vì lẻ đó, Thường trực UBNDTP.HCM đặc biệt quan tâm, chỉ đạo sát sao và cùng sở - ngành triển khai nhiều giải pháp hỗ trợ DN nâng cao năng lực cạnh tranh, nâng cao chất lượng hàng hóa xuất khẩu nhằm khai thác chiều sâu đối với thị trường quan trọng này.

Cũng tại toạ đàm, Chủ tịch EuroCham Nicolas Audier, cho rằng để hàng hóa tiếp cận được thị trường EU thì quy tắc xuất xứ, quy định kỹ thuật là những yếu tố quan trọng mà DN Việt Nam cần lưu ý, nhất là trong lĩnh vực thủy hải sản. Chứng nhận xuất xứ hàng hóa là thách thức cho DN khi xuất khẩu hàng hóa sang EU. 

Đồng thời, ông Nicolas Audier nhận định: Cơ quan quản lý chuyên ngành cũng phải nắm vững điều này để hỗ trợ DN. Chưa kể, các nhà nhập khẩu châu Âu quan ngại cả về giới và bình đẳng giới. Vì vậy, DN Việt Nam cần quan tâm đến vấn đề này để điều chỉnh cho phù hợp. "Tôi cho rằng sẽ có làn sóng mới đầu tư từ châu Âu vào Việt Nam trong thời gian tới, vì nhiều tập đoàn đã có ý định sang Việt Nam mở rộng đầu tư sau khi EVFTA có hiệu lực".

Dịp này, Cục trưởng Cục Hải quan TP.HCM Đinh Ngọc Thắng cho hay trước và sau khi EVFTA được thực thi, cục đã chủ động xây dựng nhiều biện pháp hỗ trợ DN như tuyên truyền, tập huấn, giảng dạy cho cộng đồng DN về các nội dung liên quan đến EVFTA. Qua đó, việc tổ chức thành công 2 hội nghị đối thoại trực tiếp với cộng đồng DN Anh và EuroCham. Song song đó, cải tiến chất lượng dịch vụ hải quan, đẩy mạnh cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh bình đẳng, an toàn, tạo thuận lợi thương mại cho DN xuất nhập khẩu với thị trường EU.

Cũng theo ông Đinh Ngọc Thắng chia sẻ thêm Cục Hải quan TP.HCM sẽ tập trung hỗ trợ DN, chống buôn lậu gian lận thương mại, phát huy tối đa vai trò người gác cổng trong hoạt động xuất nhập khẩu. Điển hình, Cục Hải quan TP.HCM luôn cam kết sẵn sàng lắng nghe và chia sẻ cùng cộng đồng DN với tinh thần cầu thị, nhằm nắm bắt ý kiến của DN liên quan đến chính sách quản lý hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu; chính sách thuế và thủ tục hải quan…Vì lẻ đó, cần kiến nghị, giải quyết kịp thời các vướng mắc, khó khăn, tiếp tục giảm thủ tục hành chính, giảm chi phí cho DN, giúp DN yên tâm xuất khẩu hàng hóa theo EVFTA, sẵn sàng tham vấn chuyên sâu cho DN về EVFTA.

Cũng dịp này, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Mai Xuân Thành, đánh giá việc EVFTA thực thi là cú hích rất lớn cho xuất khẩu của Việt Nam, giúp đa dạng hóa thị trường và mặt hàng xuất khẩu. Đồng thời, đây cũng là động lực để cơ quan hải quan đẩy mạnh cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư. Cùng với đó, Tổng cục Hải quan, Bộ Tài chính đã chủ trì soạn thảo và trình Chính phủ ban hành Nghị định 111/2020/NĐ-CP vào ngày 18-9-2020 về biểu thuế xuất khẩu ưu đãi, biểu thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt của Việt Nam để thực hiện EVFTA, áp dụng cho các tờ khai xuất khẩu, nhập khẩu đăng ký từ ngày 1/8/2020 vừa qua.

Mới đây, vào ngày 8/9/2020, Tổng cục Hải quan đã ban hành kế hoạch thực hiện EVFTA tại Quyết định 2298/QĐ-TCHQ. Đặc biệt, cơ quan hải quan đặc biệt nhấn mạnh 4 nhiệm vụ trọng tâm là: đẩy mạnh thông tin tuyên truyền, phổ biến các nội dung cam kết có liên quan đến lĩnh vực hải quan cho các đối tượng có liên quan bao gồm cơ quan quản lý cấp trung ương, cơ quan thực thi tại địa phương và cộng đồng DN.